نیترات {NO3} از گروه آنیون های معدنی می باشد که در نتیجه اکسیداسیون نیتروژن عنصری حاصل می شود. این ماده از عناصر بسیار ضروری برای سنتز پروتئین در گیاهان است و نقش مهمی را در چرخه نیتروژن دارد، تولید نیترات از طریق اکسیداسیون طبیعی انجام می شود و به طور کلی این ماده در تمام محیط زیست یافت می شود. نیترات معدنی شامل پتاسیم و نیترات آمونیوم می باشد که عامل اصلی آلودگی آب آشامیدنی است. همچنین از نیترات به عنوان کود در کشاورزی به صورت گسترده استفاده می شود. در این مقاله به عوارض مصرف آب آلوده به نیترات می پردازیم بنابراین توصیه می کنیم تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.

نیترات و مضرات آن در آب آشامیدنی

در اکثر مناطق دنیا آب های زیر زمینی، منبع اصلی تامین آب آشامیدنی می باشند. با توجه به عدم حذف نیترات از فاضلاب های شهری و نفوذ آبهای کشاورزی به منابع آب شرب، می توان پیش بینی کرد که در آینده نزدیک، اغلب شهرهای ايران با مقادير بالای غلظت نيترات در آب آشامیدنی مواجه باشند. همچنین این آلاینده برای نوزادان و کودکان نیز خطرات زیادی به همراه خواهد داشت.

عوارض مصرف آب آلوده به نیترات بر سلامتی انسان

بدن انسان با تبدیل نیترات به نیتریت، باعث بهبودی زخمها، تنظیم فشار خون، حذف عوامل بیماریزا در روده و حفظ سلامتی میشود. اما مصرف مقادیر زیاد نیترات در آب آشامیدنی به عنوان یک عامل خطر محسوب شده و موجب تنفس دشوار، خستگی و سردرد و همچنین بسیاری از پیامدهای منفی در بارداری، از جمله سقط جنین، نارس بودن جنین، وزن کم در هنگام تولد، ناهنجاری های مادرزادی و مرگ نوزادان می شود.
چاه های فاضلاب، عامل اصلی افزایش نیترات
بر اساس تحقیقات انجام شده، در مناطقی که دفع فاضلاب به صورت سنتی انجام می شود، به دلیل نشت فاضلاب به سفره های آب زیرزمینی، درصد نیترات موجود در آب بسیار بالا می باشد. علاوه بر آن در شهرهای صنعتی نیز به دلیل ورود آلاینده های صنعتی به سفره های آب زیرزمینی، میزان نیترات آب بسیار زیاد می باشد.

عوارض مصرف آب آلوده به نیترات

نیترات باعث سرطان می شود

احتمال اینکه نیترات معدنی و یا آلی به عنوان یک عامل سرطان‌زا عمل نمایند بستگی به احیای نیترات به نیتریت و واکنش های بعدی نیتریت با سایر مولکول ها به خصوص آمین های نوع دوم آمیدها وکاربامات ها دارد که منجر به تشکیل ترکیبات N-nitroso می گردد. همچنین مطالعات انجام شده در کلمبیا نشان داده که رابطه ای بین شیوع سرطان معده و غلظت نیترات درآب آشامیدنی برداشت شده از چاه ها وجود دارد.

استاندارد نیترات در آب آشامیدنی

با توجه به تحقیقات انجام شده توسط سازمان بهداشت جهانی، این سازمان حداکثر میزان مجاز ۵۰ میلیگرم درلیتر (برحسب نیترات)را اعلام نموده است.استاندارد ملی ایران نیز برای نیترات همین مقدار می باشد. سازمان حفاظت محیط زیست ایالات متحده حداکثر مجاز نیترات را۱۰ میلی گرم در لیتر (برحسب نیتروژن ) قرار داده که معادل با ۸۲۴۴ میلی گرم در لیتر برحسب نیترات است.

روش های حذف نیترات

گرما دادن و یا جوشاندن آب، نیترات را از بین نمی برد زیرا غلظت نیترات با جوشاندن بیشتر می شود. با جوشاندن آب، تنها آب خالص (مولکول های H2O) تبخیر می شود و بسیاری از ناخالصی ها، از جمله نیترات و میکروب ها همچنان در آب باقی می مانند. با توجه به اینکه نیترات به صورت محلول در آب وجود دارد روش های معمول تصفیه آب قادر به حذف آن نبوده از این‌ رو نیاز به تصفیه پیشرفته آب بوسیله دستگاه های تصفیه آب خانگی با استفاده از روش اسمز معکوس RO می باشد می باشد که به صورت علمی نیز تایید شده است. این دستگاه ها از تنوع بالایی برخوردار هستند که به راحتی آب آشامیدنی را تصفیه نموده و درصد مواد سمی و مضر موجود در آب را به حداقل می رسانند. فیلترهای استفاده شده در این دستگاه ها آب را به صورت کامل تصفیه کرده و آبی گوارا و عاری از هرگونه آلودگی مضر را در اختیار خانواده و فرزندان شما قرار می دهند.

عوارض مصرف آب آلوده به نیترات

اسمز معکوس:

زمانی که یک غشا نیمه تراوا داشته باشیم و در دو طرف آن یکی محلول غلیظ و دیگری رقیق داشته باشیم، مقداری از حلال از یک طرف محلول غلیظ به سمت دیگر غشا حرکت کرده که به این پدیده اسمز گفته میشود و حال اگر با ایجاد یه فشار بتوان فرآیند را بر عکس کنیم و محلول رقیق در اثر اعمال فشار به سمت محلول غلیظ حرکت کند، به آن اسمز معکوس گفته میشود و این پدیده تا زمانی ادامه پیدا میکند که سیستم به حالت تعادل برسد.

تعویض یون:

در این روش از ماده ای به نام کلراید استفاده می‌شود، که جای خود را با نیترات عوض می‌کند. یک واحد تعویض یونی با گلوله های رزینی خاصی پر شده است، که با کلراید شارژ شده اند. آب از میان این گلوله ها می‌گذرد، و رزین نیترات آب را با کلراید تعویض می‌کند. هر چه آب بیشتری از روی رزین عبور می‌کند، نیترات بیشتری از آب گرفته می‌شود و کلراید به آن پس داده می‌شود. رزینی که نیترات ‌را جذب کرده و کلراید را پس داده است، با شستن با محلول کلرید سدیم (نمکی) دوباره شارژ می شود. در ادامه این فرآیند محلول باقیمانده از این روند تصفیه که حاوی مقدار زیادی نیترات است دفع می گردد.
اما استفاده از این روش مناسب نمی باشد زیرا از یکسو نوشیدن آبی که از روی رزین عبور کرده زیان آور است و از سوی دیگر با توجه به اینکه پس از احیا آب از روی نمک عبور داده می شود بنابراین آب دچار شوری می شود. همچنین تصفیه آب خانگی با این روش از لحاظ هزینه و دردسرهایی که دارد منطقی نمی باشد.

سخن پایانی

روش های حذف نیترات از آب آشامیدنی تبادل یونی و اسمز معکوس می باشد. اما بهترین روش های حذف نیترات از آب آشامیدنی، استفاده از دستگاه تصفیه آب خانگی اسمز معکوس می باشد. دستگاه های تصفیه آب RO با استفاده از فیلترهای ممبران با دقت بسیار بالایی که دارند به شما این اطمنیان را میدهند که هر گونه آلاینده های مضر مانند نیترات را از آب آشامیدنی شما حذف کرده و آبی با کیفیت و استاندارد را به شما ارائه دهند. در این مقاله به بررسی موضوع عوارض مصرف آب آلوده به نیترات پرداختیم. امیدواریم که مطالب فوق برای شما کاربردی واقع شود.