تصفیه پساب و فاضلاب شهری یکی از اصلی ترین دغدغه های مدیران شهرهای مختلف در جهان است. هدف تصفیه فاضلاب جلوگیری از ورود آلاینده ها به محیط زیست است. همچنین می توان از پساب تصفیه شده برای مصارف مختلف صنعتی و کشاورزی استفاده نمود.  دفع یا استفاده مجدد از پساب به عوامل مختلفی بستگی دارد. معمولا تکنولوژی پیشرفته تر و تصفیه ی فاضلاب برای استفاده مجدد از آب آن، هزینه بیشتری در پی دارد. همچنین دفع پساب چه تصفیه شده و چه غیر آن باید با رعایت مسائل زیست محیطی انجام گیرد.

فرآیندهای تصفیه پساب و فاضلاب

تصفیه فاضلاب دارای فرآیندهای مختلفی است. در این مطلب به برخی از آن ها اشاره می شود.

جداسازی فازی

در جداسازی فازی ناخالصی های آب به یک فاز غیر آبی منتقل می شوند. این جداسازی در مراحل میانی تصفیه انجام می پذیرد تا جامداتی را که به دلیل اکسیداسیون تولید شده اند از بین بروند. روغن و نفت استخراج شده ممکن است برای مصارف صابون سازی یا سوخت مورد استفاده قرار گیرند.

رسوب گذاری

جامدات و مایعات غیرقطبی با استفاده از گرانش حذف می شوند. این کار زمانی انجام می شود که اختلاف چگالی برای غلبه بر پراکندگی کافی باشد. تفکیک ثقلی جامدات اولین مرحله ی تصفیه ی فاضلاب است. از آنجا که ذرات جامدات از ذرات آب سنگین تر هستند، در کف حوضچه ها ته نشین می شوند.

فیلتراسیون

تعلیق کلوئیدی جامدات خالص با استفاده از فرآیند فیلتراسیون امکان پذیر است. در این روش، ناخالصی ها با استفاده از غربالگری و برخورد با فیلترها جدا می شوند. همچنین ممکن است روش های شیمیایی و بیولوژیکی نیز به کمک فرآیند فیلتراسیون آیند.

اکسیداسیون

نرخ مصرف اکسیژن در داخل آب توسط ارگانیزم ها با استفاده از اکسیداسیون کاهش می یابد. این امر می تواند به کاهش میزان سمی بودن ناخالصی ها بیانجامد. اکسیداسیون باعث تبدیل ترکیبات آلی به آب، دی اکسید کربن و لجن دفعی نهایی می شود. از اکسیداسیون شیمیایی بطور گسترده ای برای مصارف ضدعفونی و گندزدایی استفاده می شود.

اکسیداسیون بیوشیمیایی

فرآیند تصفیه اکسیداسیون بیوشیمایی برای ترکیبات آلی محلول و کلوئیدی است. این روش به طور گسترده ای در تصفیه فاضلاب به کار گرفته می شود و قابل اجرا برای برخی از پساب های کشاورزی و صنعتی است.

اکسیداسیون بیوشیمیایی ترکیبات آلی را به گونه ای حذف می کند تا بتوان از پساب به عنوان خوراک برای اکوسیستم استفاده نمود. غلظت برخی از مواد قابل هضم ممکن است توسط کومتابولسیم کاهش یابد. کارایی حذف ناخالصی ها به دلیل آن که باید حداقلی از مقدار مواد غذایی مورد نیاز اکوسیستم حفظ شود، محدود نگه داشته می شود.

اکسیداسیون شیمیایی

اکسیداسیون شیمیایی می تواند آلاینده های آلی پایدار و سایر ناخالصی هایی را که بعد از فرآیند اکسیداسیون بیوشیمیایی باقی مانده اند را از بین ببرد. گندزدایی اکسیداسیون شیمیایی باعث کشته شدن باکتری ها و پاتوژن های میکروبی می شود. این کار با اضافه کردن ازون، کلر یا هیپوکلریت به پساب انجام می گیرد.

صیقل دهی

فرآیند صیقل دهی در ادامه ی روش های بالا ارائه شده است. هر کدام از این روش ها را می توان به صورت جداگانه برای تصفیه پساب به کار گرفت. احیاء شیمیایی و تنظیم ph باعث کاهش واکنش های شیمیایی در اکسیداسیون شیمیایی می شود.

فیلترهای کربنی قادرند تا ناخالصی ها و آلاینده های باقی مانده را با جذب شیمیایی در کربن فعال از بین ببرند. فیلتراسیون از طریق فیلترهای شن و ماسه (کربنات کلسیم) و پارچه از جمله روش های متداول در تصفیه پساب شهری است.